Onlangs kreeg ik als werknemer van mijn bedrijf een webcast te horen over hoe ik mijn eigen imago kan opbouwen via het web (facebook, blogger, enz). De boodschap erachter was duidelijk: mijn bedrijf hoopt mee te genieten van dergelijk adverteren van de "professionele uitmuntendheid en expertise" van zijn individuele werknemers. Een clusterbomaanpak in marketing, zeg maar.
Het toeval wil dat ik, slechts enkele uren later, de film I am the Media van Le général de Production (2010) op de televisie voorgeschoteld kreeg, waarin net dit soort exhibitionisme van het individu op het internet kritisch wordt beschouwd. De critici hanteren termen als 'digitaal narcisme' en 'beheptheid met de eigen opinie', en ik kon hen daarin wel enigszins volgen omdat de voorstanders (de eigenlijke gebruikers) geen sterke argumenten konden voorleggen waarom ze zich op het internet zo sterk willen geprofileerd zien.
De vraag die echter niet gesteld werd is die naar het waarom: wat maakt dat mensen zich geroepen voelen om hun persona op het web te profileren? Dat het hierbij vooral om jongeren gaat heeft waarschijnlijk minder met leeftijd te maken dan wel met hun vertrouwdheid met de nieuwste technologieën en snufjes. Maar toch: "Ontmoetingen zijn toevallig en vluchtig, momentgebonden", zei me niet zo lang geleden een prille twintiger. "Mensen met eenzelfde interesse komen samen, en hoeven elkaars naam zelfs niet te kennen. Eenmaal we uitgepraat zijn, gaan we weer elk ons weegs. Ik adverteer een vraag of een onderwerp, en wie wil gaat er op in."
Zijn we dan zo sociaal en emotioneel verarmd dat gemeenschapsbanden moeten worden herleid tot 'netwerk'-niveau, waarin vrijblijvendheid en vooral ongebondenheid primeren? Wat betekent dit dan in de toekomst voor onze menselijke relaties? Wat betekent het voor de emotionele ontwikkeling als we niet meer leren omgaan met diepgaande relaties, met engagement, met verwachtingen van anderen, met verlies? Wat betekent dit alles in het kader van de vraag naar zingeving?
Wellicht zijn deze vragen het meest relevante antwoord op de titelvraag van dit blogbericht.
