Onlangs kreeg ik als werknemer van mijn bedrijf een webcast te horen over hoe ik mijn eigen imago kan opbouwen via het web (facebook, blogger, enz). De boodschap erachter was duidelijk: mijn bedrijf hoopt mee te genieten van dergelijk adverteren van de "professionele uitmuntendheid en expertise" van zijn individuele werknemers. Een clusterbomaanpak in marketing, zeg maar.
Het toeval wil dat ik, slechts enkele uren later, de film I am the Media van Le général de Production (2010) op de televisie voorgeschoteld kreeg, waarin net dit soort exhibitionisme van het individu op het internet kritisch wordt beschouwd. De critici hanteren termen als 'digitaal narcisme' en 'beheptheid met de eigen opinie', en ik kon hen daarin wel enigszins volgen omdat de voorstanders (de eigenlijke gebruikers) geen sterke argumenten konden voorleggen waarom ze zich op het internet zo sterk willen geprofileerd zien.
De vraag die echter niet gesteld werd is die naar het waarom: wat maakt dat mensen zich geroepen voelen om hun persona op het web te profileren? Dat het hierbij vooral om jongeren gaat heeft waarschijnlijk minder met leeftijd te maken dan wel met hun vertrouwdheid met de nieuwste technologieën en snufjes. Maar toch: "Ontmoetingen zijn toevallig en vluchtig, momentgebonden", zei me niet zo lang geleden een prille twintiger. "Mensen met eenzelfde interesse komen samen, en hoeven elkaars naam zelfs niet te kennen. Eenmaal we uitgepraat zijn, gaan we weer elk ons weegs. Ik adverteer een vraag of een onderwerp, en wie wil gaat er op in."
Zijn we dan zo sociaal en emotioneel verarmd dat gemeenschapsbanden moeten worden herleid tot 'netwerk'-niveau, waarin vrijblijvendheid en vooral ongebondenheid primeren? Wat betekent dit dan in de toekomst voor onze menselijke relaties? Wat betekent het voor de emotionele ontwikkeling als we niet meer leren omgaan met diepgaande relaties, met engagement, met verwachtingen van anderen, met verlies? Wat betekent dit alles in het kader van de vraag naar zingeving?
Wellicht zijn deze vragen het meest relevante antwoord op de titelvraag van dit blogbericht.
Toffe blog, toffe tekst, tof profiel.
BeantwoordenVerwijderenDe uitvinding van de boekdrukkunst aan het einde van de 15de eeuw, die de hele westerse maatschappij radicaal wijzigde, is waarschijnlijk maar klein bier geweest naast de explosie van de ICTtechnologie bij het begin van het nieuwe millenium. Universele vrijblijvende toegang tot een wereldwijd forum in real time...we kunnen nog niet inschatten wat er de reële gevolgen van zijn. Veel positieve allicht maar ook zeker schadelijke, hoewel ik me wil hoeden voor malthusiaans doemdenken. De mens heeft altijd wel verschillende identiteiten gehad maar nu meer dan ooit voordien. We zijn werknemer of -gever, ouder,single of partner, hobbyist,vriend of kennis, Belg of Vlaming of Schaarbekenaar, sportbeoefenaar, weggebruiker enz... De jonge éénentwintigste-eeuwer kreeg er bovenop een fameuze bij: twitteraar, googlaar,chatter, surfer, facebooker, blogger... Het kwantitatieve gewicht van deze identiteit in het tijdsgebruik vooral van jongeren doet ons vrezen voor de vriend, de zoon, dochter, broer, zus,de burger, de professioneel...die hij ook is. Is die vrees terecht? Dat lijkt me je initiële vraag te zijn. Ten eerste is er het algemeen verschijnsel van de functielust. De eerste wagenbezitters reden zondags ook doelloos rond. Is al dat digitaal gekwetter dan wel zo narcistisch? Is het niet voor een deel het nieuwe speeltje-effect dat spontaan tot verzadiging en bezadigheid zal komen? Zoals we nu genieten van onze auto op stal te laten en onze gsm's af te zetten? Verder kunnen we hopen dat het steeds een en-en verhaal is in ons leven, en geen of-of. Hadden we vroeger ook niet elke dag een aantal oppervlakkige, pragmatisch-utilitaire contacten met mensen wiens gezicht we ons 's avonds zeker niet meer herinnerden? Dat heeft ons toch ook niet belet om diezelfde dag gezellig op café te gaan met vrienden of een diepgaand gesprek te hebben met onze partner. En filosofisch gezien is het toch ook zo dat wij in feite leven in een wereld die we in onze hersenen ineentimmeren en waarin, zoals Lacan het zei, "le réel, l'imaginaire et le symbolique" vermengd zitten... dus in een zekere zin een "virtuele" wereld, sowieso?
Kortom, ik verheug me meer over de ICT-wereld dan dat ik er me angstig over maak. Al was het maar omwille van uw blog!
Groetjes