“Bloeddeskundigen hebben een muis gemaakt met botafwijkingen vergelijkbaar met de menselijke ziekte myeloom – een vorm van bloedkanker die het beendergestel aantast.” Het is een doodgewone zin.
Mij stoort echter dit doodgewone. Om te beginnen vind ik dat in dergelijk taalgebruik de ‘normaalheid’ van zulke feiten ongemerkt binnensluipt in het dagelijkse discours, zodat het snel een alledaags niemendalletje wordt. Het leidt ons zo mogelijk nog verder weg van enige ethische of kritische invraagstelling.
Het onderzoek vertrekt uitsluitend vanuit een homocentrisch standpunt: de mens voor alles. De mens “maakt” de muis; de muis lijdt verplicht aan een dodelijke ziekte, die gemiddeld slechts 1-4 per 100.000 mensen treft. De muis heeft gewoon de pech genoomgewijs nogal op de mens te gelijken. Proefdier bij uitstek dus, want zijn procreatie is snel en veelvuldig, en tekorten kunnen snel worden aangevuld.
Ben ik dan een harteloze, die een zieke medemens geen genezing gunt? Natuurlijk niet. De vraag die gesteld dient te worden is niet of deze ziekte al of niet mag onderzocht worden. Volgens mij moet ze op een heel ander niveau worden gebracht, bijvoorbeeld: Waarom zijn er zoveel beschavingsziekten? Minder dan de helft van alle bekende ziekten kunnen door dieren opgelopen worden, de rest zijn allemaal beschavingsziekten. Moeten we onszelf, en onze kijk op ‘beschaving’ misschien eens niet onder de loep nemen?
Wil je reageren? Klik op 'reacties' hieronder en volg de stappen...
Denkend aan de muis, lijdend aan een dodelijke ziekte in opdracht van de wetenschap, vraag ik me af waarom mensen daar geen ethisch probleem mee hebben. Ik las net over het ´trolley probleem´ dat wordt gebruikt als testcase om te begrijpen hoe mensen moeilijke morele beslissingen nemen. Joshua Greene ontwikkelde een interessante theorie van duaal denken, enerzijds via het emotionele (de áutomatische mode´en anderzijds via het rationele (de manual mode). Heel boeiend! Have a look http://www.youtube.com/watch?v=sBsXIBEm8Ug Morele beslissingen terug te brengen tot neuroscience...wat zou Kant daarvan zeggen?
BeantwoordenVerwijderenInteressante link! Mijn bezorgdheid gaat meer over het taalgebruik, dat de massa mensen die geen neurowetenschappers zijn wordt voorgeschoteld. Of de onderzoekers zelf ethisch bewust werken of niet, hoop ik ten zeerste maar is niet direct de vraag. Maar ik denk dat er in de manier waarop situaties (in dit geval onderzoek op levende dieren) wordt gecommuniceerd naar het brede publiek, het belang taal/woordkeuze zeer groot is. Daar moet met zorg mee worden omgegaan, en dat is volgens mij vandaag niet steeds meer het geval in de grote media.
VerwijderenDe dieperliggende vraag lijkt me te zijn of de mens met zijn uniek ego-bewustzijn en zijn voor zovele gelovigen "eeuwige ziel" als een wezen dient beschouwd los van en dus boven de natuur, wat aan elk menselijk individu een niet meetbare dus onschatbare waarde verleent. De limiet van deze redenering is dat de hele natuur zonodig in het belang van één enkel mensenleven mag en moet opgeofferd. Waardoor DE mens dan ook verdwijnt, wat die stelling ex absurdo ontkracht.
BeantwoordenVerwijderenPersoonlijk denk ik dat de verdere neurologische exploratie van de hersenfuncties ons in de komende decennia beschaamd zal maken over de wijze waarop wij de dieren, en dan vooral onze genetische buren, nu ongegeneerd behandelen. In ethisch verband is de banalisering door de taal inderdaad dreigend. Voor de hoog ontwikkelde Duitse bevolking werden nog geen eeuw geleden endlösung en raszuiverheid door propaganda tot volkomen aanvaardbare begrippen gemaakt. De menselijke semantische vindingrijkheid om de horror toe te dekken is vaak mateloos. Nu hebben wij het over "genetische engineering" en " zieke muizen maken". Of nog "flexibel tewerkstellen"...
DE waarheid is ook in deze materie gevaarlijke fictie. De antwoorden liggen ook hier ergens in de immense grijze zone waarin zovele antwoorden op zovele ethische problemen belanden. Het grootste probleem creëren zij die van grijs wit of zwart maken. Ondermeer door de taal. Voor de wetenschap lijkt dan weer elke van bovenaf opgelegde beperking onverantwoord en trouwens onhaalbaar.